منو
فولاد عملیات حرارتی پذیر (به انگلیسی: Heat Treatable Steels) به گونه ای از فولادهای دارای میزان کربن متوسط (0.15 تا 0.5 درصد) گفته می شود که تحت فرآیندی موسوم به عملیات حرارتی خواص مکانیکی و فیزیکی آنها بهبود یافته است. کاربرد گسترده این فولاد آلیاژی در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، ساخت و ساز و … آنها را به یکی از مهمترین انواع فودهای آلیاژی تبدیل کرده است. با ما همراه باشید تا در ادامه این فولادها را بیشتر بررسی کنیم.
قبل از آشنایی با خواص این فولادها ، خوب است که عملیات حرارتی آشنا شویم. عملیات حرارتی (Heat treatment) فرایندی است که در آن فلزات جامد بدون تغییر حالت گرم و سپس سرد می شوند تا خواص فیزیکی و مکانیکی آنها بهبود یابد. این فرایند تماما در شرایط کنترل شده انجام می شود. در نهایت کارایی فولادهای ایجاد شده در فرآیندهای صنعتی مختلف افزایش می یابد. لازم به ذکر است که اکثر فلزات می توانند تحت این فرایند قرار بگیرند اما واکنش آنها به این عملیات با یکدیگر فرق دارد.
این فولادها در دو دسته فودهای ساده کربنی (بدون عناصر آلیاژی) و فولادهای دارای عناصر آلیاژی مانند کرم، نیکل، مولیبدن، منگنز و وانادیم تقسیم بندی می شوند.
گریدهای فولاد های عملیات حرارتی پذیر به انواع زیر تقسیم می شوند:
|
فولاد ck45- 1191 |
فولاد vcn200 – 1.6580 | فولاد 7220 |
|
فولاد ck55- 1203 |
فولاد vcn150 – 1.6582 | فولاد mo40 – 1.7223 |
| فولاد 2307 | فولاد 7035 |
فولاد 7228 |
| فولاد vcn100- 6511 | فولاد 7218 |
فولاد 7254 |
برخی از پرکاربردترین گریدهای فولاد عملیات حرارتی پذیر را در این قسمت به اختصار شرح می دهیم.
فولاد 1.1191 که با نام فولاد ck45 نیز شناخته می شود، در دسته ی فولاد های عملیات حرارتی پذیر قرار می گیرد. از ویژگی های مهم این فولاد حرارتی، می توان به مقاومت بسیار بالا در برابر ماشین کاری و کشش، استحکام در برابر ضربه و سختی بالا اشاره کرد. فولاد ck45 در صنعت حمل و نقل و ساخت قطعات مختلف همچون میخ ها و ابزارات این قبیل و قطعات و اجزای ماشین آلات کاربرد دارد.
فولاد 1.1203 که به آن فولاد ck55 نیز می گویند، دسته ای از فولاد های حرارت پذیر است که جزء فولادهای با درصد کربن بالا محسوب می شود و به همین دلیل چقرمگی بالا، ماشین کاری خوب و مقاومت در برابر خوردگی پایینی دارد. از این فولاد در ساخت موتور و قطعات ماشین سازی و خودروسازی استفاده می شود.
فولاد 1.2307 یکی از گریدهای فولاد عملیات حرارتی است که استقامت کششی، چقرمگی و مقاومت سایشی بالایی دارد. از کاربردهای مهم این فولاد می توان به ساخت قطعات اتومبيل، چرخ دنده و موتور اشاره کرد.
فولاد 1.6511 یا همان فولاد vcn100، از زیرمجموعه های فولاد عملیات حرارت پذیر است که حاوی عناصر مختلفی همچون کربن، سیلیسیم و نیکل است. فولاد vcn100 از فولاد های کم آلیاژ محسوب می شود، برای ساخت قطعات هواپیما و بخش های مختلف خودرو مثل پروانه ها و میل لنگ استفاده می شود.
فولاد 1.6580 که بیشتر با نام فولاد vcn200 شناخته می شود، دارای ویژگی هایی همچون چقرمگی و استحکام بالا و مقاومت در برابر خوردگی پایین است. از این محصول برای ساخت ابزارهایی که مقاومت بالایی احتیاج دارند به کار می رود؛ مثلا تیغه توربین، میل لنگ و اتصال دهنده ها و شفت ها.
فولاد 1.6582 یا فولاد vcn150، دسته ای از فولاد عملیات حرارت پذیر است. این فولاد آلیاژی ویژگی های خاصی مثل استحکام بالا و سختی پذیری عالی دارد. فولاد vcn150 در صنایع مختلف مثل ماشین سازی، صنایع هوایی و ساخت قطعات مختلف همچون چرخ دنده های فرود هواپیما کاربرد دارد.
فولاد 1.7035 یکی دیگر از فولادهای عملیات حرارتی است که سختی و استحکام خوب، سختی پذیری مناسب و مقاومت سایشی نسبتا پاینی دارد. بیشتر کاربرد این فولاد در صنایع خودروسازی است و در ساخت انواع قطعات بوش و میل لنگ ، چرخ دنده سازی و… استفاده می شود.
فولاد 1.7218 برای فرم دهی اولیه به محصولات فرفورژه طراحی شده است. این فولاد مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارد و به خوبی جوشکاری و ماشینکاری می شود. مقاومت سایشی و استحکام این فولاد متوسط ارزیابی می شود. از این فولاد در ساخت اجزا و قطعات وسایل نقلیه، میل اکسل ها، بازوهای اکسل ها، قطعات توربین و … استفاده می شود.
فولاد 1.7220 دارای سختی پذیر خوب, استحکام و مقاومت سایشی متوسط است. این فولاد گرما را به خوبی تحمل می کند و جوشکاری آن نیز آسان است. از این فولاد برای تولید قطعاتی استفاده می شود که به استحكام كششي و چقرمگي بالا نیاز دارند. قطعاتی مثل ميل لنگ، سگدست، شاتون و اسپيندل را می توان به راحتی از این فولاد ساخت.
فولاد 1.7225 یا فولاد Mo40 سختی پذیری بالایی دارد. همچنین مقاومت سایشی مناسب و استحکام خوب این فولاد کمک می کند تا به راحتی تحت انواع عملیات حرارتی قرار بگیرد. چقرمگی و استحکام کشیشی این فولاد مناسب است. از این فولاد نیز برای براي ساخت قطعاتي با سطح مقطع متوسط و بزرگ كه نياز به استحكام كششي و چقرمگي بالا دارند استفاده می شود. قطعاتی مثل ميل لنگ، سگدست، شاتون، اسپيندل و چرخ دندههاي واسطه را می توان از این فولاد ساخت.
فولاد 1.7228 دارای مقاومت سایشی متوسط و استحکام و سختی پذیری خوب است. این فولاد عملیات حرارتی براي ساخت قطعاتي با سطح مقطع متوسط و بزرگ با استحكام كششي و چقرمگي بالا مناسب است. از این فولاد در ساخت قطعات اتومبيل مثل چرخ دنده ميل لنگ، سگدست، شاتون، اسپيندل استفاده می شود.
فولاد 1.7254 سختی پذیری بالایی دارد. اما مقاومت سایشی و استحکام آن متوسط است. اما در حالت آنیل چقرمگی این فولاد در حالت آنیل بالا است و شرایط جوی را به خوبی تحمل می کند. از این فولاد، در صنایع مختلفی مانند خودروسازی، نفت، گاز و پتروشیمی استفاده می شود. قطعاتی مثل شافت ها، گیربکس ها، دیسک های ترمز، داکت های احتراق و … را از این فولاد می سازند.
اسم این نوع فولاد فرایند ساخت آنها را توضیح می دهد. عملیات حرارتی کوئنچ-تمپر مبنای ساخت این نوع از فولادها است. به وسیله این عملیات ساختار مارتنزیتی در آنها ایجاد می شود. این ساختار سختی، استحکام آلیاژ را افزایش می دهد. میزان سختی نهایی به عوامل مختلفی نظیر شرایط آستینه کردن، محیط خنک کار، دما و زمان تمپر بستگی دارد و با تغییر هر یک از این شرایط تعیین می شود.
به طور کلی، سختی پذیری و چقرمگی بالا، انعطاف پذیری مناسب، مقاومت سایشی مناسب، استحکام خوب، قابلیت فورج و نبرد پذیری بالا، از خواص مهم فولادهای عملیاتی حرارتی است.
استحکام بالای این نوع از فولادها به آنها این قابلیت را می دهد تا در ساخت قطعاتی که تحت فرایندهای شدید کششی، خمشی و پیچشی هستند، استفاده شوند. بنابراین در صنایع مختلف به ویژه خودروسازی، در ساخت قطعاتی مانند شفت، محور، میل اتصال، پروانه، چرخ دنده، دیسک، و دیگر قطعات دندانه دار و دوار کاربرد فراوانی دارند.
اگر قصد خرید فولاد عملیات حرارتی را دارید قبل از سفارش حتما به موارد زیر توجه کنید:
متاسفانه قیمت فولاد در بازار امروز ثبات چندانی ندارد و نمی توان نرخ دقیق و ثابتی را اعلام کرد. خواهشمندیم برای دریافت قیمت و مشاوره رایگان با کارشناسان فروش و پشتیبانی ماه هرمس تماس بگیرید. بهترین ها را برایتان آرزومندیم.
